Misbruik bij kinderen is een ernstig probleem dat in verschillende vormen kan voorkomen en een verwoestend effect kan hebben op het welzijn van een kind. Hoewel de manier waarop kinderen reageren op misbruik kan variëren, afhankelijk van verschillende factoren, zijn er veelvoorkomende signalen en gedragingen waarop je kunt letten om mogelijke misstanden te herkennen.
Hier zijn enkele tekenen en stappen om misbruik of trauma bij een kind te herkennen en hoe je hiermee kunt omgaan:
Verschillende vormen en contexten van misbruik:
Misbruik kan zich in verschillende vormen manifesteren, zoals fysiek, seksueel of emotioneel misbruik, en kan variëren in de aard ervan, bijvoorbeeld geheim, spelvorm of bedreigend. Ook de relatie tussen het kind en de dader, de frequentie van contact en andere factoren spelen een rol in hoe misbruik wordt ervaren.
Veelvoorkomende signalen van misbruik of trauma bij kinderen:
Let extra goed op als een kind de volgende klachten vertoont:
-
Angstig of onzeker: Kinderen die misbruik ervaren, kunnen angstig en onzeker worden. Ze kunnen moeite hebben met het vertrouwen van anderen en zichzelf.
-
Veranderd eetgedrag: Sommige kinderen kunnen problemen hebben met eten, zoals het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen, zoals vlees, melk of saus.
-
Terugtrekking of hyperactiviteit: Een kind kan zich terugtrekken uit sociale interacties of juist extreem druk en onhandelbaar gedrag vertonen als een manier om met de stress om te gaan.
-
Frequent ziek: Een kind dat misbruik ervaart, kan vaak ziek zijn als gevolg van de stress en angst die het ervaart.
-
Communicatieproblemen: Kinderen kunnen problemen hebben met praten, of ze kunnen heel zacht spreken. Driftbuien en huilbuien kunnen ook voorkomen.
-
Overgevoeligheid: Overmatige prikkelbaarheid is een ander teken om op te letten, evenals het verlangen om onzichtbaar te zijn of juist extreem veel negatieve aandacht te vragen.
-
Moeilijkheden op school: Kinderen die misbruik ervaren, kunnen problemen hebben met het maken van vrienden op school, worden gepest of trekken zich terug van sociale activiteiten.
-
Voorkeur voor een veilige plek: Sommige kinderen willen het liefst in een vertrouwde kamer of ruimte blijven om zich veilig te voelen.
-
Fysieke symptomen: Klachten zoals buikpijn, hoofdpijn, pijn bij plassen of stemproblemen kunnen optreden.
-
Psychische symptomen: Kinderen kunnen melden dat ze ‘filmpjes in hun hoofd hebben’ (flashbacks), verlamming door angst, buikpijn, hoofdpijn of andere symptomen ervaren.
Andere mogelijke signalen en gedragingen:
Wees extra alert als een kind:
-
Plotseling ergens bang voor wordt: Als een kind vanuit het niets extreem bang wordt voor bepaalde plekken of situaties.
-
Zelfbeschadigend gedrag vertoont: Dit kan zich uiten in zichzelf knijpen of haren uittrekken als een manier om met de emoties om te gaan.
Hoe ga je hiermee om?
Als je vermoedt dat een kind misbruik of trauma heeft ervaren, neem dan de volgende stappen:
-
Ga met het kind op een veilige en rustige plek zitten, samen.
-
Luister zonder oordeel en toon begrip. Laat het kind weten dat je er bent om te helpen en ondersteunen.
-
Moedig het kind aan om te praten over wat er is gebeurd, maar forceer niets. Het kind moet zich op zijn gemak voelen om te delen.
-
Neem de zorgen serieus en zoek zo snel mogelijk professionele hulp. Dit kan een therapeut, counselor of een kinderbeschermingsinstantie omvatten.
-
Blijf betrokken en ondersteunend tijdens het herstelproces. Misbruik kan diepgaande emotionele littekens achterlaten, en de weg naar herstel kan lang zijn.
Het is cruciaal om kinderen te beschermen tegen misbruik en trauma en hen te voorzien van de nodige steun en zorg wanneer dat nodig is. Door alert te zijn op signalen en door tijdig in te grijpen, kunnen we de veiligheid en het welzijn van kinderen bevorderen en hen helpen om te herstellen van trauma en misbruik.